Κλεομένης

I

Όνομα τριών βασιλιάδων της Σπάρτης.

1. Κ. Α’ (; – 490; π.Χ.). Βασιλιάς της Σπάρτης (520-490 π.Χ.). Ήταν γιος του Αναξανδρίδα Β’, από το βασιλικό γένος των Αγιαδών. Ανέβηκε στον θρόνο περίπου το 520 π.Χ. Ηγήθηκε του σπαρτιατικού στρατού που πολιόρκησε τον τύραννο Ιππία στην ακρόπολη των Αθηνών και τον ανάγκασε να εγκαταλείψει την πόλη (511). Επιχείρησε κατόπιν, χωρίς επιτυχία, να εμποδίσει το δημοκρατικό κίνημα του Κλεισθένη, ευνοώντας τον Ισαγόρα και το ολιγαρχικό κόμμα (507). Νίκησε τους Αργείους σε μια σημαντική μάχη κοντά στη Σητεία (494). Πέτυχε την εκθρόνιση του συμβασιλέα του, Δημάρατου, με τον οποίο ερχόταν συχνά σε σύγκρουση. Όταν όμως ανακαλύφθηκαν οι δολοπλοκίες του, αναγκάστηκε να φύγει από τη Σπάρτη. Αργότερα τον ανακάλεσαν και ανέλαβε πάλι το αξίωμά του, αλλά λίγο αργότερα, σύμφωνα με την παράδοση, παραφρόνησε και αυτοκτόνησε.

2. Κ. Β’ (; – 309 π.Χ.). Βασιλιάς της Σπάρτης (370-309 π.Χ.). Ήταν γιος του Κλεόμβροτου Α’. Τίποτα αξιόλογο δεν αναφέρεται για τη βασιλεία του.

3. Κ. Γ’ (; – 219 π.Χ.). Βασιλιάς της Σπάρτης (235-222 π.Χ.). Ήταν γιος του Λεωνίδα Β’, αντίπαλου του μεταρρυθμιστή βασιλιά Άγη Δ’, και σύζυγος της Αγιάτιδας, χήρας του τελευταίου. Από τη σύζυγό του είχε γαλουχηθεί με τα ιδανικά του Άγη. Από την τύχη εκείνου είχε διδαχθεί ότι έπρεπε πρώτα να σταθεροποιήσει τη θέση του και να αυξήσει το γόητρο της Σπάρτης στο εξωτερικό και κατόπιν να προβεί στην εφαρμογή των σχεδίων του. Με μια σημαντική νίκη, το 227, κατά της Αχαϊκής συμπολιτείας κοντά στη Μεγαλόπολη, κατόρθωσε να ενισχύσει τη δύναμή του στη Σπάρτη. Μόλις επέστρεψε στην πατρίδα του θανάτωσε τους εφόρους που αντιδρούσαν εναντίον του και έθεσε σε εφαρμογή το μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα: κατέλυσε τον θεσμό των εφόρων, διέταξε αναδασμό της γης, κατάργησε τα χρέη, αύξησε, με περιοίκους, τον αριθμό των πολιτών από 700 σε 4.000, εισήγαγε μεταρρυθμίσεις στον στρατό και επανέφερε τον παλιό σπαρτιατικό τρόπο ζωής και ανατροφής των νέων. Ο Κ. συνέχισε τον πόλεμο κατά της Αχαϊκής συμπολιτείας και το 226 νίκησε τον Άρατο κοντά στη Δύμη. Οι διαπραγματεύσεις που άρχισε με τη Συμπολιτεία, με τις οποίες επεδίωκε να ανακηρυχθεί ηγεμόνας της, απέτυχαν. Ο Άρατος ζήτησε τη βοήθεια του Αντίγονου του Δώσωνα, ο οποίος εισέβαλε στην Πελοπόννησο και νίκησε κατά κράτος τον σπαρτιατικό στρατό στη μάχη της Σελλασίας (222). Τότε ο Κ. Γ’ κατέφυγε στον βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίο τον Ευεργέτη. Μετά τον θάνατο, όμως, του προστάτη του, ο νέος βασιλιάς, Πτολεμαίος ο Φιλοπάτωρ, τον φυλάκισε. Ο Κ. Γ’ κατόρθωσε να δραπετεύσει, αλλά μετά την αποτυχία της επανάστασης που επιχείρησε να υποκινήσει στην Αλεξάνδρεια αυτοκτόνησε.

II

Όνομα διαφόρων ιστορικών προσώπων της αρχαιότητας.

1. Κ. ο Νικίου (5ος αι. π.Χ.). Αθηναίος τεχνίτης πήλινων ειδωλίων. Είναι γνωστός από ένα αγγείο που βρέθηκε στην Ακρόπολη και φιλοξενείται στο Λούβρο.

2. Αξιωματούχος από τη Ναύκρατη της Αιγύπτου (4ος αι. π.Χ.). Ο Μέγας Αλέξανδρος, μετά την κατάκτηση της Αιγύπτου, ανέθεσε σε αυτόν την οργάνωση της χώρας και την είσπραξη των φόρων. Ο Κ. εκμεταλλεύτηκε το αξίωμά του για να πλουτίσει με κερδοσκοπικές επιχειρήσεις (συγκέντρωνε το σιτάρι και το μεταπωλούσε έπειτα κερδοσκοπικά στον λαό). Επέβαλε, επίσης, κάθε είδους επαχθείς φόρους και συγκέντρωσε αμύθητο ιδιωτικό πλούτο, φροντίζοντας παράλληλα για την αύξηση των χρημάτων του δημόσιου ταμείου. Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Πτολεμαίος, εποφθαλμιώντας τα πλούτη του Κ., τον δίκασε για τις καταχρήσεις του και τον καταδίκασε σε θάνατο.

3. Κ. ο Απολλοδώρου (1ος αι. π.Χ.). Αθηναίος γλύπτης. Είναι γνωστός από υπογραφή του στη βάση αγάλματος της Αφροδίτης.

4. Κ. ο Κλεομένους (1ος αι. π.Χ.). Αθηναίος γλύπτης.